Alberta, Kanada’dan toplanan fosillere dayanarak iki yeni boynuzlu dinozor isimlendirildi.Yeni türlerden Unescopceratops koppelhusae ve Gryphoceratops morrisonii boynuzlu dinozorların oluşturduğu Leptoceratopsidae familyasında yer alıyorlar.Bu otçul dinozorlar 75 ila 83 milyon yıl önce son Kratese döneminde yaşadılar.Numuneler 24 Ocak 2012’de yayımlanan Cretaceous Research adlı çevrimiçi jurnalında tanımlandılar.

***

Cleveland Doğal Tarih Müzesi Omurgalı Paleontolojisi bölümü başkanı ve araştırmanın baş yazarı Michael Ryan “Kuzey Amerika’da yaşamış akrabaları Triceratopslar gibi büyük boynuzlara ve fırfırlı kafa kemiklerine sahip olmayan bu dinozorlar, hafif cüsseli boynuzlu dinozorların evrimsel tarihinde büyük bir boşluğu dolduruyor” diyor.”Boynuzlu dinozorlar Asya kökenli olmasına karşın analizlerimiz leptocerotopsidslerin Kuzey Amerika’ya yayıldıklarını ve orda çeşitlendiklerini gösteriyor çünkü yeni bir tür olan Gryphoceratops, grubun bu kıtadaki en eski kaydını oluşturuyor.”

Unescopceratops koppelhusae yaklaşık 75 yıl önce yaşadı.Bir iki metre uzunluğunda ve 91 kilogramdan daha az bir ağırlıktaydı.Kafasının arkasından başlayan fırfırlı kısa kemik yakası vardı ancak bu, kafasında büyük bir değişikliğe yol açmıyordu. Papağan gibi bir gagası vardı. Dişleri ise diğer leptocerotopsidslere kıyasla daha küçük ve daha yuvarlaktı. Bunlara ek olarak balta şeklindeki çenesi çenenin altından çıkan küçücük çeneyi andıran bir kemik yapısındaydı.

Unescopceratopsun sol alt çene parçaları 1995 yılında şimdi Alberta Üniversitesi’nde olan Philip Currie tarafından UNESCO Dünya Mirası Bölgesi’ndeki İl Dinozor Parkı’nda bulunmuştu.İlk olarak 1998 yılında Ryan ve Currie tarafından tanımlanan dinozorun adı Leptoceratops olarak geçiyordu.Ryan ve David Evans’ın yaptığı sonraki çalışmalar numunenin yeni bir cins ve türe ait olduğunu saptamalarına yol açtı.Cinse, UNESCO Dünya Mirası Bölgesi’ni onurlandırmak ve numunenin bulunduğu yeri belirtmek için Yunanca “boynuz surat” anlamındaki “ceratops” kelimesi de kullanılarak Unescopceratops ismi verildi.Tür ise Alberta Üniversitesi’ndeki Currie’nin eşi palinolojist Eva Koppelhus’a atıfta bulunuyordu.

Gryphoceratops morrisonii yaklaşık 83 milyon yıl önce yaşadı.Diğer leptoceratopsidslerden farklı olarak daha kısa ve derin bir çene yapısına sahipti.Araştırmacılar bulunan fosilin bir yetişkine ait olduğuna inanıyor.Çenesinin eşsiz karakteristiğine ve boyutuna dayanarak araştırmacılar Gryphoceratops’un bir buçuk metre uzunluğunu geçmeyen bir yetişkin olduğuna inanıyor.Bu, onun Kuzey Amerika’nın yetişkin boyutlarındaki en küçük boynuzlu dinozoru olduğu dahası bilinen en küçük yetişkin ot yiyen dinozorlardan biri olduğu anlamına geliyor.

Gryphoceratopsun sağ çene parçaları 1950 yılında Levi Sternberg tarafından güney Alberta’da gün yüzüne çıkarıldı.Sternberg o sırada Royal Ontario Müzesi için çalışıyordu.Cinsin ismi, Yunan mitolojisindeki aslan vücutlu kartal başlı figür düşünülerek  ve hayvanın gagalı suratına da atıfta bulunarak “Gryphon” olarak koyuldu.Türün ismi ise dinozorun kemiklerinin nasıl uyuştuğunu bulan bir Royal Ontario Müzesi teknisyeni olan Ian Morrison’u onurlandırıyor.

Royal Ontario Müzesi’nde omurgalı paleontolojsi başkanı ve çalışmanın diğer yazarlarından biri olan Evans “hafif cüsseli dinozorlar tipik olarak fosil kayıtlarında yeterince yer bulmuyor işte bu yüzden leptocerotopsidslere ait bu yeni parçalar gibi fosiller, dinozor ekolojisi ve evrimini anlamamıza büyük katkı sağlıyor” diyor.

Zıplayanbalık