Biri erkek, biri dişi… Bilinen gelişmiş türlerin hemen hemen hepsi iki cinsiyet barındırıyor. Peki, bu sayının ötesi var mıdır? Bir canlı türü en fazla kaç cinsiyeti içinde barındırabilir? 3 mü? 5 mi?
Tetrahymena thermophila ile tanışın! Bu tek hücreli, 7 farklı cinsiyete ev sahipliği yapıyor. Uygun olarak I, II, III, IV, V, VI, ve VII olarak adlandırılan cinsiyetler, tür içi çiftleşmeleri o kadar karmaşık hale geliyor ki, T. thermophila, sırf bu amaçla ekstra bir çekirdek taşıyor.
Ana çekirdek, hücrenin temel fonksiyonlarından sorumlu iken, küçük çekirdek,hücreler arası konjügasyon iletişimini sağlıyor.
T. thermophila popülasyonları içindeki bu 7 cinsiyetin oranı da birbirinden farklı! University of Houston‘dan Rebecca Zufall‘ın gerçekleştirdiği çalışmalar da, bu cinsiyet oranlarındaki asimetriye ışık tutuyor.
Zufall, cinsiyetlerin neden farklı oranlarda bulunduğunu çözmek için, bu canlıların popülasyonlarını, matematik modellemeler kullanarak tekrar oluşturmuş. Bu modellemeler sonucunda, belirli bir genin farklı versiyonlarının (yani allellerin) farklı cinsiyetlere çoğunluk kazandırdığını gözlemlemiş.
Bilindiği üzere, biz insanların, cinsiyeti tamamen genler tarafından belirleniyor. Ancak, bizim aksimize, T. thermophila‘da cinsiyet seçimi biraz farklı şekilde gerçekleşiyor. Bu canlıdaki bazı genler, o canlının hangi cinsiyete sahip olacağının sadece bir kısmını belirliyor. Diğer kısmında ise çevre sıcaklığı gibi çevresel faktörler bulunuyor.
Bu canlılarda, cinsiyeti etkileyen önemli genetik faktörlerden biri mat adlı bir gen. Bu genin farklı versiyonları (alelleri), bazı cinsiyetlerin diğerlerine göre daha fazla görülmesine neden oluyor. Örneğin mat2 aleli ile doğan bir T. thermophila‘nın hiç bir şekilde tip I olma ihtimali bulunmazken, %15 ihtimalle tip II, %9 ihtimalletip III olabiliyor. Kolaylık olması açısından, mat2 ve aynı genin diğer 13 aleli, Ave B adlı gruplara bölünmüş. A grubu aleller, tip I, II, III, V ve VI cinsiyetlerine; Bgrubu aleller ise II, III, IV, V, VI ve VII cinsiyetlerine dönüşümde görev alıyor.
Ancak, temel soru hala cevaplanmış değil! Bir canlı neden 7 cinsiyete sahip olmak ister? Evrimsel avantaj açısından bakıldığında, araştırmacıların gerçekleştirdiği modellemeler, 7 cinsiyetin, iki cinsiyete karşı avantajlı ortaya koyuyor. Ancak, modellemeler bazı durumlarda gerçeği yansıtmayabiliyor ve çoğu araştırmacı, “çeşitlilik güzeldir” savını tatmin edici bir cevap olarak görmüyor.
Konu üzerinde yapılan önceki bir çalışma, farklı cinsiyetlerin olmasının, bir organizmanın, karşı-cins bulma ihtimalini artıracağını, bu şekilde bir artışın da avantajlı olacağını öne sürüyor. Ancak, bu sayının neden 7 ile sınırlandığı konusunda kimsenin cevaplayamadığı bir soru. Çalışmayı gerçekleştiren Tiago Paixão, “T. thermophila popülasyonlarının tipik olarak destekleyebileceğimaksimum cinsiyet sayısı 7 olabilir. Bundan yüksek sayılarda cinsiyet olması, hayatta kalma açısından yarar getirmiyor olmalı.” diyerek düşüncelerini özetliyor.
Discover’de yayınlanan orijinal makaleyi görmek için tıklayın
Kaynak:
Evrim Teorisi Online 