Fransız paleontologlar, Türkiye’de Karadeniz kıyısında Çakraz’da ilk kez dinozorların ortaya çıkmasından önce yaşamış 280 milyon yaşında bir kertenkelenin izlerini keşfetti. Bulunan fosil izlerinin, Hyloidichnus captorhinide adlı bir kertenkele türüne ait olduğu tahmin ediliyor. Fosilleşmiş ayak izleri üzerinde yapılan testler, izlerin yaklaşık 280 milyon yaşında oluştuğunu gösteriyor. 

Fransız bilimadamı Jean-Sebastien Steyer ve Türk kökenli Fransız paleontolog Şevket Şen, yaptıkları açıklamada, Karadeniz kıyısındaki Çakraz’da dinozorlarla ilgili gerçekleştirdikleri bilimsel araştırmalar sırasında tesadüfi şekilde, bir falezde bu kertenkelenin izlerine rastladıklarını belirtti.

Dünyanın bu köşesinde ilk kez söz konusu kertenkelenin izine rastlandığını ifade eden bilimadamları, küçük bir varan ya da büyük bir kertenkele boyutlarındaki bu sürüngenin ilk dinozorların ortaya çıkışından yaklaşık 60 milyon yıl önce yaşadığının altını çizdi.

 

Araştırmayı finanse eden Fransız Ulusal Doğal Tarih Müzesi (Mnhn) ve Bilimsel Araştırmalar Merkezi (Cnrs) adına yapılan ortak açıklamada ise bu sürüngenin Anadolu’da da yaşadığının tespitinin, bu türün Triassik dönem öncesi tüm yeryüzü kara kütlesini kapsadığı varsayılan kıtanın bulunduğu Pangea döneminde, (-359 yıl ve -200 milyon arasındaki dönem) tüm karalarda yaygın olduğunu gösterdiği kaydedildi.

Bulunan fosil izlerinin, Hyloidichnus captorhinide adlı bir kertenkele türüne ait olduğu tahmin ediliyor. Fosilleşmiş ayak izleri üzerinde yapılan testler, izlerin yaklaşık 280 milyon yaşında oluştuğunu gösteriyor. Aslına bakılırsa, bu türe ait bulunan ilk izler bunlar değil. Daha önce de benzer ayak izleri bulunmuş. Ancak, Türkiye’nin olduğu bölgede, ilk defa bu türe ait ayak izleri bulunuyor.

Peki bu ayak izlerinin Türkiye’de bulunması neden bu kadar önemli? Çünkü 280 milyon yıl öncesi, Pangea kıtasının olduğu zamana denk geliyor. Yani, tüm kıtaların büyük, tek bir kıta olduğu zamanlara… Bu kertenkele türü, Pangea’nın doğusundaki ve batısındaki kertenkeleler arasındaki bağlantıyı oluşturuyor. Ve dinozor öncesi bu kertenkele türlerinin, Dünya üzerinde oldukça geniş alanda dağıldığını gösteriyor.

Çalışmayı gerçekleştiren araştırmacılardan Jean-Sébastien Steyer, bu geniş dağılımın sebebinin, dinozorlardan 60 milyon önceki aşırı nemli ve sıcak iklimin olduğunu belirtiyor. Çünkü sıcak hava, soğukkanlı canlıların “sevdiği ortamı” oluşturuyor. Ki soğukkanlı canlılar, vücut ısılarını sağlamak için dış kaynaklara bağlıdır. Sıcak ve nemli hava, kertenkelelerin daha hızla büyümesine ve daha geniş alanlara yayılmasını kolaylaştırıyor. Türkiye’de bu türün görülmesi bu yüzden önem taşıyor. Kertenkelelerin, oldukça geniş bir alana yayıldığını gösteriyor.

Araştırmayı, Fransız Ulusal Doğal Tarih Müzesi (MNHN) ve Bilimsel Araştırmalar Merkezi (CNRS) finanse ediyor.

Kaynak: Milliyet, Yerbilimleri