Acanthodes bronni’nin kafatasının yeniden analiz edilmesiyle birlikte 290 milyon yıllık bu fosil balığın bir köpekbalığına benzediği ortaya çıktı. 

.

Nature dergisinde yayımlanan yeni bir çalışma ilk çeneli omurgalıların evrimine ışık tutuyor, köpekbalıkları ve kemikli balıklar henüz ortaya çıkmadan önce var olmuş sonunda insanın da yer alacağı soy ağacına katılan bu ortak atayı inceleme fırsatı bulduk.

Chicago Üniversitesi Organizmal Biyoloji ve Anatomi bölümünden çalışmanın kıdemli yazarı Michael Coates: “Beklenmedik bir şekilde Acanthodes, kemikli balıklar ve köpekbalıklarının ortak atası hakkında bizlere son derece detaylı bilgiler sunuyor.” diyor.” Bu çalışma bize ilk kemikli balıkların, köpekbalıklarına çok benzediklerini gösteriyor ve aksi söz konusu bile değil. Aslında burada köpekbalığından kastımız modern çeneli omurgalılar olarak düşünülebilir”

Gnathostomes yani “çene-ağızlar”, balıklardan, köpekbalıklarına, kuşlara, sürüngenlere, memelilere ve insanlara kadar uzanan on binlerce canlı omurgalı türünü içine alır. Günümüzde köpekbalıklarını, manta balıklarını ve fare balıklarını kapsayan kıkırdaklı balıklar bundan yaklaşık 420 milyon yıl önce kemikli balıklardan türemişti. Ancak insanın, manta balıklarının ve büyük beyaz köpekbalıklarının ortak atasının neye benzediği hakkında çok az şey biliniyor.

Prof. Coates ve çalışma arkadaşları bu gizeme hiç beklenmedik bir yerde cevap buldu: acanthodianslarda yani geriye genellikle karmaşık yapıda yüzgeç kılçıkları ve küçük pullar bırakmakla kalan nesli tükenmiş bu tarih öncesi balık grubunda. İlk köpekbalıklarının ve kemikli balıkların nasıl göründüğüne kafa yoran çalışma ekibi şimdiye dek en iyi şekilde korunagelmiş bir acanthodian türü olan Acanthodes bronni’ ye ait fosil parçalarını yeniden inceledi.

Çalışmanın baş yazarı Dr. Davis türün kafatasının içi, dışı, çene anatomisi ayrıca duyu, dolaşım ve solunum sistemleri örgütlerinin yapısı hakkında fikir edinebilmek için numuneden çok detaylı lateks bir kalıp çıkarttı.

Prof Coates: “Anotomik bilgiler elde edebilmek için son derece zengin bir kaynak teşkil eden kraniumunu mümkün olduğunca incelemeye çalıştık.” diyor. “Kraniumun, pullardan, dişlerden ve yüzgeç kemiklerinden daha ilgi çekiciler çünkü kraniumun kendi başına karmaşık evrimsel ilişkileri ortaya koyabiliyor.”

İlk köpekbalıklarının ve kemikli balıkların kafatasının yakın zamanda elde edilen lazer tarayıcı çıktıları ile birlikte yapılan numune analizleri ekibe çeneli omurgalıların tarihi hakkında Acanthodes bronn’nin çok şey söyleyebileceğini gösterdi.

Prof Coates: “İlk kez Acanthodes kafatasına böylesine yakından bakabildik ve onu bu yeni bağlamda tanımlayabildik.” diyor. “Ona baktıkça köpekbalıklarıyla olan daha fazla benzerlikle karşılaşıyorduk”

Bununla birlikte Acanthodes bronni’nin evrimsel ilişkilerinin analizi bu yeni bilgiler ışığında bile bu türü ilkel kemikli balıklara bağlamakla kalıyor. Bu arada diğerleri, köpekbalıkları ve kemikli balıkların atasının akrabasıyken bazı acanthodian türlerinin ise ilkel köpekbalıkları olduğu ortaya çıktı. Araştırmacılar zırhlı balıklar ve gnathostomelar arasında belirgin ayırt edici anatomik özellikler buldular.

Bu sonuç, acanthodiansların omurgalı tarihinde nereye yerleşmesi gerektiği hususundaki uzun süredir devam eden tartışmaların bir kısmını açıklıyor. Ama yeni analizler işi bir adım daha ileri götürdü. 100’den fazla morfolojik karakter kullanarak araştırmacılar ilk çeneli balıklar arasında ortak benzerlikler saptadılar.

Görünüşe bakılırsa, bir bütün olarak acanthodians, insanların kendi derin evrimsel geçmişinin ilk üyeleri de dahil olmak üzere ilkel köpekbalıklarıyla karşılaşıyor.

Zplayanbalk.blogspot.com