İlk dinozorların ortaya çıkış süreci , orta Triassic döneminde 232 ve 236 milyon yıl önce yaşamış Ticinosuchuslar gibi  archosauruslar, Proterosuhidae, Erytrosuchidae ve Euparkeri gibi erken dönem archosauruslarının fosilleriyle takip edilir. Timsahlar orta Triassic archosauruslarının torunlarıdırlar. Dinozorlar, Saurischia olarak bilinen kuş neslinin, Triceratopsların ve bunların hepsinin torunlarının son ortak atası olarak tanımlanabilir. Bu tanımla beraber, pterosaurusla ve birkaç archosaurs türü ucu ucuna bu dinozor sınıflandırmasının dışında kalır. Pterosaurslar, Mesozoik dönemin semalarında o deri kanatlarıyla uçan ve en büyük boyuta ulaşan uçan hayvanlar olarak ünlüdürler. Dinozor tanımının dışında kalan archosaur türü de Schleromochluslar ı(220-225 milyon yıl önce), Lagerpetonu (230-232 milyon yıl önce) ve Marasuchusu (230-232 milyon yıl önce) kapsar.

Dinozorlar 232-234 milyon yıl önce Ladinian çağında ki, orta Triassic döneminin sonraki parçasıdır bu çağ, archosaurslardan evrimleşmişlerdir.Dinozor çalışmaların %98’inde görüldüğü  gibi iyi desteklenen bir üst örtüsüne sahiptir. O, kafatasında  alnının üst kemiğinin kaybı ve göğüs kafesinin üstünden kol kemiği uzanımına kadar birçok özellikle teşhis edilir.

Archosauruslardan Dinozorlara

İlk dinozorların ortaya çıkış süreci , orta Triassic döneminde  232 ve 236 milyon yıl önce yaşamış Ticinosuchuslar gibi  archosauruslar ,Proterosuhidae,Erytrosuchidae ve Euparkeri  gibi  erken dönem archosauruslarının fosilleriyle takip edilir. Timsahlar  orta Triassic archosauruslarının torunlarıdırlar. Dinozorlar ,kuş neslinin(Saurischia),Triceratopsların ve bunların hepsinin torunlarının son ortak atası olarak tanımlanabilir.Bu tanımla beraber, pterosaurusla ve birkaç archosaurs türü ucu ucuna bu dinozor sınıflandırmasının dışında kalır.Pterosaurslar  Mesozoik dönemin semalarında o deri kanatlarıyla uçan ve en büyük boyuta ulaşan uçan hayvanlar olarak ünlüdürler.Dinozor tanımının dışında kalan archosaur türü de Schleromochluslar ı(220-225 milyon yıl önce),Lagerpetonu(230-232 milyon yıl önce)ve Marasuchusu(230-232 milyon yıl önce)  kapsar.

İlk Çağ Dinozorları

İlk bilinen dinozorlar boyları bir metreden iki metreye kadar olan iki ayaklı predator(yırtıcı)lardır.Spondylosoma bir dinozor olabilir de olmayabilir de,fosilleri  kesin olmamakla beraber 230-232 milyon yıl önceye aittir. İlk bildirilen dinozor fosilleri saurischian( kalçalı kertenkele) dinozorlarını,Saturnaliaları 225 232 milyon yıl önce,Herrerasaurusları 220-230 milyon yıl önce, Staurikosaurusları muhtemelen 225-230 milyon yıl önce, Eoraptorları220-230 milyon yıl önce, Alwalkeriaları  220-230 milyon yıl önce kapsar. Saturnalialar esas bir saurichian veya bir prosauropod olabilirler. Diğerleri ise kesinlikle aslen saurichiandır. İlk çağlar içinde ornithischian(kalçalı kuşlar)dinozorları pisanosaurus (220-230milyon yıl önce)lardandır. Gerçi Lesothosauruslar 195-206 milyon yıl önce ortaya çıkmışlardır ama iskeletsel özellikler bakımından ana ornithischialardan pisonauruslar kadar erken ayrılmışlardır.

Görsel: A. Eoraptor, erken dönem saurischian, B Lesothosaurus, ilk ornithischian, C Staurikosaurus (Saurischia) pelvis, D Lesothosaurus pelvis

İlk çağ saurischianlarının modern timsahları değil de ilk dönem ornithischianlarını andırdıkları çok açıktır. Saurichianlar ataların kalça kemiği yapısını tutmasıyla ornithischianlardan ayrılırlar. Diğer bir fark da kafatasındadır, ornithisciaların kafatasının üst kısmı daha sağlamdır ve esnek olan alçaktan birleşmiş olan çeneleri vardır,her ikisi de otoburluğa uyumu sağlar ve zaten de lesothosauruslarda bu rahatça görülebilir.

Saurischialar

Asıl saurichiaları bir yana bırakırsak,saurichiaların geri kalanı sauropodomorphalara ve theropodolara ayrılmıştır. Sauropodomorpha  da Prosauropodalara veSauropodalara ayrılmıştır. Theropodadaki evrimsel izler çok karmaşıktır. Dinozor(2004), bu konudaki en büyük referans çalışması, Theropodayı Ceratosaurialar,temel Tetanuraeler, Tyrannosauroidealer, Ornithomimosaurialer, Therizinosauroidealer, Oviraptorosaurialer, Troodontidaeler, Dromaeosauridaeler  ve temel Avialaeler olarak gruplara ayırır. Her grupta daha sonraki bir zamanda yine ana hatta ayrılır. Bunlar arsındaki ayrıntılı ilişkilerden dinozorların sınıflandırmasını anlayabilirsiniz.

Sauropodomorphalar

İlk sauropodomorphslar prosauropodlardır. Bunların fosilleri geç Triassicten erken Jurassic’e(227-180 milyon yıl önce) uzanır. Onlar iki yada dört ayaklı olabilirler,gelişmiş uzun boyunları ve kuyrukları vardır,nispeten küçük kafalara sahiptirler. Onlar 2,5’tan 10 metreye kadar uzunlukta olabilirler ve öncelikle otoburdurlar. Erken dönem prosauropodları,thecodontosauruslar (205-220 milyon yıl önce) gibi, hala atalarından kalma iki ayaklı duruşa ve vücuda oranla büyük kafaya sahiptiler .Bunlar, bazıları en az 26 metre uzunluğa kadar ulaşan çok iri dört ayaklı otoburlar olan sauropodlara evrimleşmişlerdir. Bunları tanımlayan özellikler önayaktan arkaayağa olan uzunluğun 0,6 metreden büyük olduğu oranı da içerir. Bazıları önayaklardan daha büyük arka ayaklara sahiptiler,dikkate değer bir istisna modern uzun ağaçlardan ot yiyen zürafanın evrimleştiği uzun önayakları olan brachiosauruslardır. Sauropod fosilleri dinozorların ilk dönemlerinden K-T yok oluşuna kadarlık (227-65 milyon yıl önce) zaman dilimine aittir. Birçok sauropods Jurassic döneminden tanınır,daha kesin olaraksa 227-121 milyon yıl önceki zamandan. Mesozoik dönemin sonuna ait sauropodlar iki grup olarak şekillenir. Diplodocoidealar 121ile 65 milyon yıl önceki zaman aralığında yaşamışlardır.Titanosauriformesler 132 ile 65 yıl önceki zaman aralığında yaşamışlardır. Sonraki çeşitler bir sıra iç içe geçmiş alt gruptan oluşur,bunlar tatanosaurialar,titanosaurideler ve saltasauridaelerdir. Hem diplodocoidealar hem de titanosauriformeler ilk dönemlerden yaklaşık 169 milyon yıl önce yaşamış olan neosauropodaların soyundan gelirler. Sauropodslar şu güne dek yaşamış en büyük kara hayvanı ve nispeten küçük bir kafaya sahip olmakla ünlüdürler. Prosauropodların ve sauropodl dinozorlarının yayılması ve kafatasının uzunluğundaki değişim aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir.

Çizelgede dinozorlar zaman sırasına göre gösterilmektedir. Eo Eoraptor; Prosauropods Ri Riojasaurus, Pl Plateosaurus, Yu Yunnanosaurus, Ms Massospondylus, JiJingshanosaurus, An Anchisaurus, Lu Lufengosaurus, Yi Yimenosaurus, ; and Sauropods Sh Shunosaurus, Om Omeisaurus, Mm Mamenchisaurus, Ce Cetiosaurus, Dc Dicraeosaurus, Br Brachiosaurus, Eu Euhelopus, Ap Apatosaurus, Ca Camarasaurus, Dp Diplodocus, Ha Haplocanthosaurus, Am Amargasaurus, ArArgentinosaurus (yaklaşık olarak)), Bo Bonitasaura, Q Quaesitosaurus, Al Alamosaurus, Sa Saltasaurus, Ra Rapetosaurus, Op Opisthocoelicaudia, NeNemegtosaurus.

Argentinosauruslar ( tarih içinde bir boşluğu olan) istisnasıyla beraber,bu grafik sauropodların tam fosil iskeletlerinin ne kadar geç bilindiğine göre düzenlenmiştir. O çok daha büyük sauropodları göstermez çünkü onların yalnızca tam olmayan iskeletleri mevcuttur. Kafanın vücuda oranı eoraptorlarda sauropodalara göre daha yüksektir. En büyük kafatası pek büyük bir sauropod olmadığı düşünülen Nemegtosauruslarda gözlemlenmiştir. Bu türün kafatası 11 metre uzunluğunda başsız bir opisthocoelicaudianın yakınında bulundu ve bu yüzden aynı türden olabilecekleri iddaa edilir. Büyük otoburların evrimiyle büyük bitkiler arasındaki ilişki kesin olarak bilinmemektedir.Dinozorların zamanında bitkilerin yarıya yakını kozalaklı türdendir,onların sayısı Triassic dönemde  yaklaşık 190 milyon yıl önceye durum dengelenene kadar artmıştır. Cycadlar yaklaşık 120 milyon yıl öncelere kadar ikinci en büyük grup olarak şekillendi. Eğrelti otu sayıca her zaman üstündü.Çiçekli bitkiler 120 milyon yıl önce yetişmeye başladılar ve bu dönemin sonunda üstünlüğü cycadlardan devraldılar. Tüm dinozor otoburlar Jurassic döneminin sonundaki nesil tükenmesinde çok kötü şekilde etkilendiler.

Theropodalar

Theropodaların (temel saurichianlardan sayılmayan)ilk fosilleri ,coelophysis ve diğerlerini de içeren geç Triassicten erken Jurassic(227-180 milyon yıl önce) dönemine dek yaşayan coelophysoidealardır. Kladistik(ata-torun yöntemi) analizler  bunları ceratosaurialara ilişkilendirir. Her iksinin de temel özellikleri  kalça eklemindeki değişikliği ve arka ayakların cinsiyetlere göre değişmesini içerir. Diğer keratosaurialar ilk kez, geç Jurassic döneminde Kuzey Amerika’nın batısında görülmüştür. Bunları orta Jurassic ‘ten 180-94 milyon öncesi erken Cretaceous  dönemine dek fosilleri bulunan temel tetanuraeler takip eder. Onlar nispeten küçük çene dişi dizilimlerine sahiptirler. Hepsi  coeurosaurslara giden evrimsel yolda kollara ayrılmaz. Esas tetanurans Megalosauridaeleri, spinosauridsleri, allosaursların farklı çeşitlerini ve compsognathuslarında dahil olduğu az bir benzerliği olan birkaç türünü içerir. Compsognathuslar hariç büyük vücutludurlar. Allosauruslar , bazı ortak kafatası özelliklerini paylaşan uzun yaşayan farklı bir tür olarak şekillenmişlerdir. Onlar diğerleri içinde çok bilinen allosaurusları ve sinraptorları da kapsar.Theropodiaların coelurosaurilerin farklı türlerinin içine doğru o büyük yayılmaları son Jurassic döneminin ortalarında olmuş olmalı çünkü, Archaeopteryxyaklaşık 152-154 milyon yllıktır ve kladistik analizlerde coelurosauriaların birçok gurubunun bu tarihten önce gruplara ayrıldığını göstermektedir. Çin’den gelen fosil kanıtı ilk çağ coelurosaurialarında ilk dönem özellikleri bulunduğunu iddaa etmektedir. Bunların en ilk çağa ait olanı olan tyrannosauroid dilong ısınmada iyi fakat uçmada yararsız olan içi boş delikli liflere sahipti. Bazen kemikler ve kladistik analizler Tyrannosauroideaların diğer theropodalardan erken jurassic’in orta zamanlarında ayrıldığını gösteriyor gerçi bütün bir iskelet henüz Eotyrannus (121 -127 milyon önce)dan önce  bulunmadı ama tyrannosaroroidlerin  birçok  yakın akrabası 84 milyon yıl önceden erken bulunmamıştır.

Ornithomimosauria fosillerinin 127 ila 65 milyon yıl önce yaşadıkları bilinir. Ornithomimosauriaların ana koldan en ilk ayrılan olanın Harpymimus olduğuna inanılır.

Therizinosauroidealar tamamen otçul olan sıra dışı therepodlar olarak bilinirler. Fosilleri 127 ila 65 milyon yıl önceye aittir.

Maniraptoranslar , Oviraptorosauriaları , Deinonychosaursları  ve kuşları da kapsarlar. Onlar eğri eklemli olan dirseklerinden tanınırlar.

Oviraptorosaurian fosillerinin 127 ila 65 milyon yıl önce yaşadıkları bilinir. Onlar aşırı değişik dişsiz bir kafatasına sahiptirler. İskeletleri oldukça sıra dışı bir kuyruğa sahiptir.

Deinonychosaurslar, ayaklarının ikinci parmağı orak şekilli olmasına göre isimlendirilen, kuşlara çok yakın akrabadırlar. Onlar iki ayrı türe sahiptirler, trodontidaeler ve dromaeosaurideler. Trodontid fosilleri 127 ila 65 milyon yıl önceye aittirler. Onlar daha ince bir yapıya ve uzun  ayaklara sahiptirler. İlk isimlendirilen trodontid fosil sinornithoideslerdir. Dromaeosaurid  fosillerinin utahraptor istisnası olmakla beraber 127 ila 65 milyon yıl önce yaşadıkları bilinir.Utahraptoru andıran iskeletler yaklaşık 127 ila 144 milyon yıl önceye aittirler. Bu oldukça ilginçtir şöyle ki; yakın zamanlarda yapılmış kaldistik bir analize göre Utahraptor  ataları theropodadan archaeopteryx’e oranla  çok uzaktadır. Dromaeosauridler daha büyük bir ikinci parmağa sahiptir,bu aile de çok iyi tanınan dromaeosaurusları,deinonychus ve velociraptorları  içine alır. Antik kuşlar (avialae) modern kuşların ortak torunları olarak tanımlanan avesleri ve archaeopteryleri ve ilkel çağlardan  epidendrosaurusları  kapsar. Fosil kuşlar 154 milyon yıl önce K-T yok  oluşundan 65 milyon önceden günümüze ulaşmışlardır. Çok sayıda tam iskelet yakın zamanlarda  erken dönem ornithurelerinin temsilcilerinden olan confuciusornislerde mevcuttu. Tüm ornithuranslar kemiksi pygostyle(kuyrukla ilgili) sahiptir.Daha fazla detay için kuşların evrim bölümüne bakınız.

Ornithischialar

Ornithiscia,adının da belirttiği üzere kuş gibi leğen kemiği eklemine sahiptir.Fakat onlar kuşların ataları değildir.Bunların kafatası ve diş kemikleri bir otobur olarak çok erken şekillenmiştir.Lesothosauruslar erken ayrılmıştır fakat bunun kafatası zaten daha az esnek üstçene ile oynak bir bağlanma ile bunlara uyum gösterir.En büyük tür özellikleri erken jurassic döneminde ortaya çıkmıştır.Ornithischianslar zırhlı thyreophoranslara ve zırhsız ornithopods ve marginocephanianslara ayrılmıştır.

Thyreophoranslar

Yüzeysel vucüt zırhı thyreophoransları n en göze batan özellikleridir. Scutellosauruslar da bunlara sahiptir ama bunlarınki lesothsauruslardan biraz farklılık gösterir. O uzun bir kuyruğa sahiptir  ve onu son dönem stegosaurialar ve ankylosauriaları da dahil olan thyreophoranslardan ayıran  iki ve dört ayaklı birleşik iki duruşa sahiptirler. Bu iki tür ,görünüşlerde biraz farklılıklar olmasına karşın kafataslarında ve iskeletlerinde oldukça sıra dışı özellikleri paylaşırlar. Stegosaurslar  omurgalarındaki önde gelen sıradan  ve kuyruktaki omurlardan kolayca tanınırlar. Birçok stegosaurus  omuzlarında omura sahiptir. Huayangosaurus en yaşlı ve bilinen en eski stegosaurustur. Ankylosaurslar onların aşırı vücut zırhlarından kolayca tanınırlar. Kafatası ağır bir kemikleşme geçirmiştir. Onların evriminin ilk zamanlarında,ankylosaurslar  kafatası özellikleriyle birbirlerinden ayrılan nodosauridaelere ve ankylosauridaelere ayrılmışlardır.

Ornithopodalar

Bunlar üç ayrı çeşide ayrılır;heterodontosauridaeler,hypsilophodontidaeler ve iguanodontialar.

Heterodontosauridler  çok küçüktürler (1 mde kısa) ve erken Jurassicten geç Jurassic’e dek yaşamışlardır. Abrictosauruslar ayrı olarak hepsi kısa bir üst ve uzun bir alt köpek dişine sahiptirler. Bilinen fosillerdeki ön ayakları oldukça garip şekilde uzundur. Hypsilophodontidsler heterodontosauridslerin yaptığından daha iyi bir şekilde atalarını anımsatırlar. En ayırt edici özellikleri kısa kürek kemiği ve çubuk şeklindeki kasık kemikleridir. Bunların en erken dönemdeki Çin de bulunan orta Jurassic ten agilisaurustur. Iguanodontianlar farklıdır ama morfolojik olarak  geç cretaceous fosillerinin sıkı kemik dizisine sahiptir. Müthiş değişimler diş sıralarını , tarak kemiği bağ dokularını ve parmakları üzerine basarak yürümeyi sağlayan el duruşunu içerir. Tenontosaurus en temel iguanodontiandır. Diğerleri iguanodonu,camptosaurusu ve muttaburrasaurusu kapsar.

Marginocephalialar

Marginocephalialar  kafatasının arkasını yansıtan  bir düz parça yüzünde böyle isimlendirilmiştir. Onlar pachycephalosauriansları ve ceratopsianları kapsar.

Pachycephalosaurslar  onların kafataslarındaki alınlarının kalınlığıyla iyi bilinirler. En eski bilnenleri erken Avrupanın Cretaceous döneminden stenopelixtir. Ceratopsianlar ,protoceratops,triceratops ve styracosauruslarıyla ünlü olan,evrimin karmaşasını ve boynuzlu kafatasını gösterir. Ceratopsianslar  papağan burunlu psittacosauruslar ve neoceratopsianslar da dahil olan temel ceratopsianslara ayrılırlar.

Ceratopsian kafataslarının çeşitliliği A) protoceratops iskeleti B)Kafatasları C) psittacosaurus yan üstD) veE)protoceratop yan üst F)vrG)triceratop yan ve üst H)ve I)styracosaurus yan(alt çenesiz) üst

Ceratopsid dinozorlarının evrimi bazı memeli grupların evrimiyle aynı özellikleri paylaşır,her ikisi de  jeolojik olarak kısadır her ikisi de büyük vücut boyutunun evriminde aynı zamanda yeralmışlardır, beslenme yapıları türetmişlerdir ve boynuz gibi organları olmuştur. Cretaceous döneminde ceratopsian evrimi sırası aşağı yukarı şöyledir;psittacosaurus(121-99 miyon yıl önce) protoceratops (83 milyon yıl önce) triceratoplar 67 milyon yıl önce styracosauruslar 72 milyon yıl önce. Kafataslarına bakarsak psittacosaurus un kafatası styrcosaurusunkini çok az andırır fakat  üstten bakılırsa üçgensel bir benzerlik görülebilir.

Fosil Kaydı

İlkçağ  dinozorlarıyla ilgili ilk birkaç sıra Triassic dönem boyunca hızlıca çeşitlendi,dinozor türleri hızlıca özelleşmiş nitelikler ve her türlü karasal ekolojik ortamda yaşamanın gerektirdiği şeylerle ilgili evrimleşti. Dinozor döneminin ,Jurassic ve Cretaceousda kapsayan dönemde ,üstünlüğü boyunca hemen hemen 1 metreden uzun her kara hayvanı dinozordu.

Bir fosil kaydının kalitesinin bir ölçüsü  bilgiyi , fosil elementlerinin kladograma dayalı sınıflandırmasıyla ilk ortaya çıkış tarihini karşılaştırarak elde etmedir. Ornithiscianslarda,saurichianlarda ve alt gruplarında yakın benzerlikler vardır . coelophysidler ve ceratosauruslar arasındaki kladogram zinciri bir istisnadır, o coelophysidlerin orjinine çok geç yerleşir. En basit açıklama bir noktada birleşen evrimdir ki ceratosaur kemikleri bağımsız olarak erken dönem coelophysidlerini andıran bir şekle doğru evrimleşmişlerdir. Diğer ihtimal ise ceratosaurslar bu fosillerden çok önce evrimleştiler.

Birçok dinozor fosili Norian–Sinemurian, Kimmeridgian–Tithonian, ve Campanian–Maastrichtian dönemlerine aittir. Geçiş dönemlerindeki nesillerin devamının çeşitlilik ya da bolluktaki bir azalmadan  çok  bu boşluk zamanlarında kalmış parçalara bağlı olduğu görülmüştür. Birçok vakada,kladistik analizler  değişen sürelerdeki torun soylarının bu boşluk zamanlara denk geldiğini göstermiştir. Kayıp nesillerin uzunluğu(1997)25 milyon yıl önceden 85 milyon yıl önceye uzanır. Çünkü;dinozor yayılması küçük bir vücut  boyutunda başladı,kayıt edilemeyen erken çağda da belki bu küçük parçalar fosilleşme için  daha az uygundular. Gerçi bazı kayıp nesiller özellikle carcharodontosauridae ve abelisauridaeler,alternatif açıklamalara ihtiyaç duyuyor çünkü;kayıp aralığı zengil fosil materyallerin dönemsel olarak arasını açıyor.

Evrimsel Eğilimler

Vücut Ölçüsü

Vücut ölçüsü önemlidir çünkü;o metabolizmayla ilgilidir,hayt tarzıyla , beslenmeyle ,coğrafi genişlikle ve türün oranıyla ilgilidir. Dinozorların ait vücut kütlesi, Mesozoic boyunca 1 ve 10 tonun arasında ve bütünüyle büyük anakarasal bölgelerin karşısında bulunurlar.  Birçok dinozor türünde  vücut boyutunu artırmaya doğru bir eğilim vardı, Thyreophora, Ornithopoda, Pachycephalosauria, Ceratopsia, Sauropomorpha ve temelTheropoda buna dahildi, . Vücut boyutundaki önemli azalmalar, bazı soylarda meydana geldi, ama daha tek tüktür. En iyi bilinen örnek, ilk kuşlardaki vücut boyutunda azalma olduğudur; Archaeopteryx, ağırlıkta 10 kgin aşağısındaydı, ve daha geç dönem kuşları  Confuciusornis ve Sinornis, güvercin boyutundaki  sığırcıktır. Bu, daha kolay uçuş için böyle olmuştur.

Hareket Kabiliyeti

Ata dinozor, iki ayaklıydı. Dört ayaklı bir duruşun gelişimi, Euornithopoda, Thyreophora, Ceratopsia ve Sauropodomorpha’nın atalarının arasında dört kere meydana geldi,. Tümünde dört olayın olduğu , bu, vücut boyutunda bir artışla birleşti, ve bütünüyle dört olayda eğilim, geriye dönüşü olmadan tek yönlüdür.

Dinozorlar, azalmanın bir örneğini ve elin yan kenarında parmakların kaybını gözler önüne seriyor (III, IV ve V. parmaklar). Dinozor elinin ilkel görevi, kısmen karşı konulabilir bir ağırlık kaldırmadan çok başparmakla kavramadır. Parmakların azalması, tyrannosauridsi tanımlayan özelliklerden biridir, çok kısa önayaklarda kullanılabilir sadece iki parmağa sahiptirler.

Yiyecek Kaynaklarının Etkisi

Ata dinozor, bir etçil hayvandı. Dinozorların arasında otobur, üç kere ortaya çıktı,sırasıyla ornithischianlar, sauropodomorphunlar  ve therizinosauridlerin torunları. Tek başına therizinosauridsler otçul veya hepçildir. Ornithischiansların arasında otçullar ve sauropodomorphs hiçbir zaman yeme alışkanlıklarını değiştirmediler.

Bitkilerin ve otçul dinozorların muhtemel ortak-evrimi, geniş teorilere konu oldu. Geç Triassic’de prosauropodsun görünüşü, ya ölüme ,kesin olmamakla beraber  ,bağlandı , ya da o zamanda floranın tiplerinin çeşitliliğine bağlandı. Ceratopsids ve iguanodont ve hadrosaurid ornithopodsun yayılması, kapalı tohumluların yayılmasına  ,kesin olmamakla beraber, bağlandı.

Maalesef, hala çiğneme tekniği ve mide taşı dışında, otçul dinozorların a beslenmeyle ilgili tercihlerinde hiçbir kesin veri yoktur.

Biyojeografi

Pangaea’nın çöküşü başladığı zaman  ki Cretaceousu belirgin şekilde ayıran bu oldu,dinozor bölgesi hayvanlarının tümü hemen hemen aynı  bir özellikteydi. Biyojeografi, coğrafi bir engelin platformu tarafından atalara ilişkin bir türün ayrılmasında temel alınır. Kuzey Amerikanın doğusu, Madagaskar, Hindistan, Antartika ve Avustralya için bir fosilleşmiş kanıt eksikliği mevcuttur. Dinozor türlerinde biyojeografi hareketin hiçbir geçerli kanıtı elde edilmedi, ama bazı yazarlar, tür merkezlerinin ana hatlarını çizdi, birçok dinozor grubu için, çeşitli dağılma rotaları, ve coğrafi ayrılmanın mesafeleri belirlendi.Biyojeografiye  kanıt olarak verilen dinozorlar, Güney Amerika’dan abelisaurid theropodsunu  ve muhtemeldir ki  Gondwana’dakileri de kapsar.Dinozorların arasındaki ilişkiler, bir bölgeden bir bölgeye yayılmanın çokca kanıtını gösterir. Tetanuran theropodslar, Kuzey Amerikanın batısı, Asya, Güney Amerika, Afrika ve Antartika boyunca yolculuk yaptı. Pachycephalosaurslar  ve ceratopsiansların Beringa boyunca çok yönlü dağılımları olduğuna çok açık kanıt gösterirler.

Neslin Tükenmesi

Cretaceous döneminin sonunda 6,5 milyon yıl önce oluşan Cretaceous–Tertiary tükenme olayı ,zaten olduça artan ilk kuşlar hariç tüm dinozor neslinin tükenmesine yol açtı.

Çeviri ve Hazırlayanlar:

Yunus Tapa / Levent Alper

Bu makale Wikipedia İngilizce sayfası “Evolution of Dinosaurs“un bir çevirisidir.

Lisans: Creative Commons BY-SA 3.0

Emeği Geçen Wikipedia Kullanıcıları: Abyssal, J Spencer, Firsfron, Zach Winkler ve diğerleri..

Emeği geçen diğer kullanıcıların listesi için tıklayın

İkincil Kaynak:

http://www.yaziyaz.net/Evrim/konular/55-organik-evrim/218-dinozorlarn-evrimi.html