Evrimsel Biyoloji Nedir?

Evrimsel Biyoloji

Evrimsel biyoloji, ortak bir atadan gelen türlerin kökeni ve canlıların türeyişi gibi onların zaman içindeki değişimleri, çoğalımları ve çeşitliliği ile ilgilenen biyolojinin bir alt dalıdır. Evrimsel biyolojiyi araştıran kişiye evrimsel biyolog denir. Filozof Kim Sterelny ‘e göre “1858 yılından beri gelişen evrimsel biyoloji bilim alanındaki en büyük entellektüel başarılardan biridir”

Tanım

Evrimsel biyoloji, her iki geniş alan çalışmasından ve laboratuvar odaklı disiplinlerden gelen bilim insanlarını içeren disiplinler arası bir alandır. Örneğin, genellikle mammoloji, ornitoloji veya herpoloji gibi belirli canlı türleri hakkında özel uzmanlık eğitimi alan ama evrim hakkındaki genel sorulara cevap bulmak için bu canlıları vaka analizi veya örnek olay incelemesi için kullanan bilim insanlarını içerir. Evrimsel biyoloji, aynı zamanda genellikle evrimleşme hızı ile evrim modelleri hakkında sorulara cevap bulmak için fosilleri kullanan paleontologlar ve jeologlar gibi popülasyon genetiği ve evrimsel psikoloji gibi alanlardan gelen teorisyenleri de içerir. Deneyciler, yaşlanmanın evrimi hakkında bir açıklama geliştirebilmek için meyve sineği Drosophila’daki seçilimleri kullandılar ve deneysel evrim, bu anlamda evrimsel biyolojinin oldukça aktif bir alt disiplinidir.

Gelişim biyolojisi, başlangıçta modern evrimsel sentezden ayrı tutulduktan sonra evrimsel gelişim biyolojisi çalışmaları sayesinde 1990’larda evrimsel biyolojiye tekrar giriş yapmıştır.

Evrimsel biyolojideki bulgular, insanoğlunun sosyokültürel evrimini ve evrimsel davranışını inceleyen yeni disiplinleri oldukça güçlendirdi. Şu an evrimsel biyolojinin fikirsel çerçevesi ve kavramsal araçları, bilgisayar hesaplamalarından nanoteknolojiye kadar geniş bir alanda uygulama bulmuştur. Ayrıca evrimsel tıp alanında da katkıda bulunur.

Yapay yaşam, evrimsel biyolojinin açıkladığı üzere, canlıların evrimleşmesini modelleyen hatta onları yeniden yaratmaya çalışan biyoenformatiğin bir alt dalıdır. Bu da genellikle matematik ve bilgisayar modelleri aracılığıyla yapılır.

Graphical representation of the modern "Tree of Life on the Web" project. — "Web'te Evrim Ağacı" projesinin modern grafiksel tanıtımı (Büyütmek için tıklayın)

Tarihçe

Ana madde : Evrimsel Düşüncenin Tarihi

Kendi içinde akademik bir disiplin olarak evrimsel biyoloji, 1930’lu ve 1940’lı yıllarda modern evrim sentezinin bir sonucu olark ortaya çıktı.1970-80’lere kadar olmasa da daha sonradan hatrı sayılır sayıda üniversite departmanlarnın başlıkalarında evrimsel biyoloji terimine yer veriyolardı.

Amerika Birleşik Devletleri’nde , moleküler hücre biyolojisinin hızlı büyümesinin bir sonucu olarak , birçok üniversitede biyoloji departmanlarını , moleküler ve hücre biyolojisi tarzındaki departmanlar ve ekoloji ile evrimsel biyolloji tarzındaki departmanlara (ki genelde paleontoloji , zooloji ve benzeri eski departmanları kapsardı) böldüler(ve ya topladılar).Mikrobiyoloji yakın zamanda evrimsel bir disiplin haline gelmiştir.Başlangıçta morfolojik özelliklerin azlığı ve mikrobiyoloji deki tür kavramının eksikliği nedeniyle göz ardı edildi.Şimdilerde, evrimsel araştırmacılar evrim hakkındaki sorularını cevaplamak için,mikrobiyel fizyoloji, mikrobiyal genomik kolaylığı ve bazı mikropların hızlı gelişmesi hakkındaki geniş tecrübelerimizden yararlanmaktalar. Benzer özellikler bakteriyofajlar ın viral evrimlerine yol açmıştır.

Güncel Araştırmalar

Evrimsel biyolojideki mevcut araştırma,olmas gerektiği gibi merkezliliği evrime veriğ biyolojiyi anlamaya dair çeşitli konuları kapsar.Modern evrimsel biyoloji, moleküler genetik ve hatta bilgisayar bilimleri gibi farklı alanlarla da fikir alışverişi içindedir.

Birincisi,evrimsel araştırmanın bazı alanları ,modern evrimsel sentezi çalışması fenomenini açıklamaya çalışıyor.Bu fenomen yeni türler için evrimsel süreci de içerir. Bunlar; eşeyli üremede, ortak yaşam birlikerinde ve yaşlanma sürecinde evrimdir.

İkinci olarak biyologlar en basit evrimsel soruyu sorarlar: “Ne gerçekleşti ve ne zaman?”. Bu sınıflandırma ve filogenetiği içerdiği kadar paleobiyolojiyi de içerir.

Üçüncü olarak, modern evrimsel sentez kimsenin genlerin moleküler temelini anlamadığı zaman tasarlandı. Bugün biyologlar adaptasyon e türleşme gibievrimsel fenomenlerle ilgilenerek genetik mimariyi bulmaya çalışıyorlar. Kaç tane gen bulunduruyor, her genin etkisi ne kadar, farklı birbirine bağlı genlerin etki kapsamı nedir, ilgili genlerin ne tür sahip olma eğilimleri vardır, onlara ne tür değişiklikler olma eğilimindedir (ör.nokta mutasyon – gen eşlemesi hatta genom eşlemesi) gibi sorulara cevap arıyorlar.Evrimsel biyologlar genom birliği çalışmaları kullanarak (GWAS) yüksek kalıtımın ikiz çalışmalarında görüldüğü konusunda hangi genin bu kalıtılmdan sorumlu olduğunu bulma zorluğuyla uzlaşmaya çalışıyorlar.

Genetik mimarisi çalışmalarındaki bir zorluk da klasik populasyon genetiği katalize edilen modern evrimsel sentez modern moleküler bilgiler hesaba katılarak güncellenmesi gerekmesidir. Bu DNA seri bilgisinin moleküler evrim teorisin bi bölümü olan evrimsel teori ile arasında bağlantı kurmak çok iyi matematiksel gelişimle alakalı olmayı gerektirir.Örnek olarak, biyologlar DNAdaki selektif temizlenmeyi belirleyerek hangi genlerin büyük seleksiyon altında olduğunu çıkarmya çalışmaktadırlar.

Dördüncü olarak modern evrimsel sentez hangi güçlerin kendi göreceli önemleriyle alakası olmaksızın evrime katkıda bulunduğu anlaşmasını içerir. Güncel araştırmalar bunu belirlemeye arayışı içindedir. Evrimsel güçler doğal seleksiyon, seksüel seleksiyon, genetik eğilim genetik taslak , mtasyon ve biyocoğrafyayı içerir.

Bir evrimsel yaklaşım da ayrıca birçok güncel araştırmalar için özellikle de organizmal biyoloji ve ekoloji için bir anahtardır.Örneğin, evrimsel düşünüş yaşam tarihi teorisi için bir anahtardır.

Gen tahmini ve fonksiyonu ağır olarak karşılaştırmalı ve evrimsel yaklaşımlara dayanır.Evrensel gelişim alanı(evo-devo) onların nasıl geliştiğini belirlemek için karşılaştırmalı method kullanarak gelişimsel işlemlerin nasıl işlediğini inceler ve araştırır.

Kayda Değer Evrimsel Biyologlar –

Evrimsel Biyoloji İçin Katkıda Bulunanlar

Richard D. Alexander
William H. Cade
Sean B. Carroll
Brian Charlesworth
Deborah Charlesworth
Bryan Clarke
Jerry Coyne
James Crow
Charles Darwin
Richard Dawkins
Jared Diamond
Theodosius Dobzhansky
Niles Eldredge
R. A. Fisher
Edmund Brisco Ford
Stephen Jay Gould
Rosemary Grant
Ernst Haeckel
J. B. S. Haldane
W. D. “Bill” Hamilton
Julian Huxley
Daniel Janzen
Motoo Kimura
Alexey Kondrashov
James A. Lake
Jean-Baptiste Lamarck
Richard Levins
Richard Lewontin
Konrad Lorenz
Gustave Malécot
Lynn Margulis
Pierre Louis Maupertuis
Ernst Mayr
Ivan Vladimirovich Michurin
Hermann Joseph Muller
George and Elizabeth Peckham
Edward Loranus Rice
Barbara A. Schaal
John Maynard Smith
George Gaylord Simpson
Mark G. Thomas
Nikolaas Tinbergen
Robert Trivers
Leigh Van Valen
Alfred Russel Wallace
August Weismann
George C. Williams
Allan Wilson
Edward Osborne Wilson
Carl Woese
Sewall Wright
Emile Zuckerkandl

Bilimin popülerleşmesine katkı sağlayanlar ;

Jerry Coyne
Richard Dawkins
Jared Diamond
Stephen Jay Gould
Ernst Haeckel
J. B. S. Haldane
Richard Lewontin
Kenneth R. Miller
Mark Ridley
Colin Tudge

Evrimsel biyoloji ile alakalı araştırma yaparak katkıda bulunanlar ;

Robert Ardrey
Peter Atkins
Daniel Dennett
Greg Graffin
Christopher Hitchens
Steven Pinker
Matt Ridley
Michael Ruse
Carl Sagan

Kaynakça

Ders Kitapları

* Douglas J. Futuyma, Evolutionary Biology (3rd Edition), Sinauer Associates (1998) ISBN 0-87893-189-9

* Douglas J. Futuyma, Evolution, Sinauer Associates (2005) ISBN 0-87893-187-2

* Mark Ridley, Evolution (3rd edition), Blackwell (2003) ISBN 1-4051-0345-0

* Scott R. Freeman and Jon C. Herron, Evolutionary Analysis, Prentice Hall (2003) ISBN 0-13-101859-0

* Michael R. Rose and Laurence D. Mueller, Evolution and Ecology of the Organism, Prentice Hall (2005) ISBN 0-13-010404-3

* Monroe W. Strickberger, Evolution (3rd Edition), Jones & Bartlett Publishers (2000) ISBN 0-7637-1066-0

Kayda değer Monografi ve Diğer Eserler

* Jean-Baptiste Lamarck (1809) Philosophie Zoologique

* Charles Darwin (1859) The Origin of Species

* Charles Darwin (1871) The Descent of Man and Selection in Relation to Sex

* R. A. Fisher (1930) The Genetical Theory of Natural Selection

* J. B. S. Haldane (1932) The Causes of Evolution

* Ernst Mayr (1941) Systematics and the Origin of Species

* Conrad Hal Waddington (1957) The Strategy of the Genes

* Susumu Ohno (1970) Evolution by gene duplication

* Richard Dawkins (1976) The Selfish Gene

* Richard Dawkins (2004) The Ancestor’s Tale

* John Maynard Smith (1982) Evolution and the Theory of Games

* Motoo Kimura (1983) The Neutral Theory of Molecular Evolution

* Stephen Jay Gould (2002) The Structure of Evolutionary Theory

Evrimsel Biyoloji Hakkında Diğer Başlıklar

* Seçilim değeri yüzeyi (İng: Fitness lanscape)

* Foster kuralı

* Koinophilia

* Diğer evrimsel biyoloji konu listesi

* Muller’in kilit mandalı (İng: Muller’s ratchet)

* Mutasyon çöküşü (İng: Mutational meltdown)

Diğer Biyolojik Disiplinlere İlişkileri

Görsel açıklaması:

Structure of evolutionary biology = Evrimsel biyoloji yapısı
Systematics = Sistematikler
Evolutionary genetics = Evrimsel Genetik
Molecular evolution = Moleküler Evrim
Evolutionary developmental biology = Evrimsel Gelişim Biyoloji
Evolutionary morphology & Phsiology = Evrimsel Morfolojisi ve Psikolojisi
Evolutionary behavior = Evrimsel Davranış
Evolutionary behavior = Evrimsel Ekoloji
Paleo biology = Paleobiyoloji
Genetics molecular biology = Genetik Moleküler Biyolojisi
Developmental biology = Gelişim Biyolojisi
Physiology = Fizyoloji
Neurobiology = Nörobiyoloji
Psychology = Psikoloji
Ecology = Ekoloji
Geology = Jeoloji